در ۲ سال اخیر با گسترش انجام کشت دوباره برنج، شالیکاران با هدف انجام سریع شخم و شیار ، تنها و سریعترین روش خارج کردن کاه شالی از زمین ،آتش زدن را انتخاب می کنند که این امر علاوه برتبعات منفی بر روی اراضی شالیزاری ،الودگی شدید محیط زیست ، تیره و تار شدن اسمان ، نفس کشیدن را نیز سخت و برای پیران و کودکان تشدید کننده بسیاری از بیماریها است.
امسال حدود ۳۵هزار هکتار از زمین های شالیزاری مازندران دوباره نشا کاری و حدود ۶۰هزار هکتار نیز به روش رتون ( پرورش ساقه شالی ) زیر کشت رفته است .
خسارت های زیست محیطی آتش زدن کاه شالی به زمین کشاورزی
کارشناسان کشاورزی می گویند ،سوزاندن کاه وکلش بعد از برداشت شالی، میکرواورگانیزم و مواد آلی خاک را از بین می برد، آلودگی زیست محیطی هوایی داشته و به حاصلخیزی خاک نیز صدمه جدی وارد می کند.
بر اساس بررسی های کارشناسان جهاد کشاورزی به طور متوسط از هر هزار متر مربع زمین شالیزاری بیش از ۸۰ بسته کاه ۲۰ کیلویی تولید می شود .
در سال های گذشته که دامداری کوچک یک تا سه راسی در بیش از ۸۰ تا ۹۰ درصد خانواده های روستایی رونق داشته است، تمام کاه شالی جمع آوری و جنبه اقتصادی خوبی داشته است ،اما با گسترش و مقرون به صرفه تر شدن کشت دوم برنج و از طرفی با از بین رفتن دامداری سنتی ،شالیکاران به جنبه اقتصادی کاه بی توجهی کرده و آن را آتش می زنند تا زودتر زمین را به کشت دوم برسانند.
عزیزالله شهیدی فر معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی مازندران در گفت و گو با خبرنگار ایرنا از کشاورزان برنجکار استان خواست تا برای حفظ مواد آلی خاک ،از آتش زدن بقایای ساقه ، کاه و کلش شالی برنج در شالیزارها خودداری کنند.
وی افزود: برغم این که در باره آتش نزدن کاه و بقایای ساقه شالی هر سال به اندازه کافی اطلاع رسانی می شود ، اما باز هم شاهد آتش سوزی در شالیزارها پس از برداشت برنج هستیم.
وی با تاکید بر این نکته که سوزاندن بقایای ساقه و کاه در شالیزارها سبب از بین رفتن مواد آلی خاک می شود ، از کشاورزان خواست تا کاه و کلش باقی مانده در شالیزارها را بسته بندی و برای استفاده بعدی از آنجا خارج کنند.
هر چند در چند سال اخیر بسته بندی کاه شالی به صورت مکانیزه تا حدودی جا افتاده است ،اما هنوز بسیاری از شالیکاران کاه خود را به آتش می کشند.
البته بر اساس نظر کارشناسان خارج کردن کاه شالی از اراضی شالیزاری برای اینکه مامنی برای آفت برنج از جمله کرم ساقه خوار نشود ،ضروری است اما سوزاندن ،سبب از بین بردن خاک می شود.
یکی از دلایل آتش زدن بقایای ساقه شالی برنج در مازندران اعتقاد شالیکاران به از بین بردن آفات برنج به ویژه کرم ساقه خوار است ، در حالیکه کارشناسان شخم زمستانه و آب تخت کردن زودهنگام را از مهمترین راهکارهای از بین رفتن آفات در مزارع برنج توصیه می کنند.
آتش کشیده شدن کاه شالی در مزارع استان مازندران به ویژه در کنار جاده ها ، کور شدن دید افقی رانندگان و بند آمدن لحظه ای تنفس مردم بومی و نیز مسافران و گردشگران است.
توقف خودروی وانت‌پیکان در بابل به علت کاهش دید ناشی از دود حاصل از آتش زدن کاه باعث برخورد دو خودروی پراید با آن شد.
بی توجهی به حفظ آب ،خاک و هوای مازندران خسارت به نسل آینده است
سید محمد رضوی مدیر کل هواشناسی مازندران در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت :بر اساس علم فیزیک هیچ چیزی در جو هوا از بین نمی رود و دود غلیظ ناشی از سوزاندن کاه شالی نیز در دراز مدت بر شرایط آب و هوایی استان تاثیر گذار خواهد بود.
وی با بیان اینکه آلودگی های ناشی از هر گونه آتش سوزی و یا مایعاتی که در قالب بخار و دود در اثر سوزاندن انواع انرژی به هوا می رود در جو باقی می ماند و هر یک سبب تغییرات آب و هوایی در درازمدت می شود، توضیح داد: بی توجهی شالیکاران به این مقوله نیز سبب می شود ،دودش در آینده به فردای فرزندانمان برگشت کند.
وی تصریح کرد: هر گونه بی توجهی زیست محیطی به آب ،خاک و هوای استان مازندران صدمه زدن به نسل آینده ملت ایران به ویژه فرزندان این خطه از کشورمان است.
به گفته کارشناسان کشاورزی نیاز است تا با اطلاع رسانی به موقع در فصل تابستان از سوی سازمان جهاد کشاورزی در مورد ارزش اقتصادی کاه و نتایج منفی سوزاندن آن بر محیط زیست و زمین شالیزاری اقدام اساسی برای تغییر روش فعلی صورت گیرد .
به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان ، حسینعلی ابراهیمی مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران گفت: بر اساس مواد قانونی ۲۲ و ۳۳ قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا و ماده ۶۸۸ مجازات اسلامی آتش زدن کاه جرم تلقی می‌شود و قاضی می‌تواند فرد خاطی را بدلیل تهدید علیه بهداشت عمومی و آلودگی هوا به حبس یا جزای نقدی محکوم کند.
وی با بیان اینکه گروه‌هایی از شبکه‌های بهداشت، فرمانداران و جهاد کشاورزی سال گذشته برای گشت، کنترل و جلوگیری از آتش زدن کاه و کلش در استان تشکیل شد، افزود: فعالیت این گروه‌ها کافی نیست.
ابراهیمی گفت: آتش زدن کاه و کلش به دلیل کشت دوم برنج مرسوم شد و برای محیط زیست و سلامت مردم بسیار مضر است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران از کشاورزان استان خواست برای حفظ خاک و جلوگیری از آلودگی محیط زیست، از سوزاندن بقایای محصولات کشاورزی خود به ویژه در محدوده شهری و سکونتگاه‌ها خودداری کنند.
وی افزود: با وجود اطلاع رسانی‌های قبلی، گفتگوی چهره به چهره با دهیاران و برگزاری کلاس‌های آموزشی، سال گذشته باز هم برخی کشاورزان کاه و کلش باقی مانده مزارع را آتش زدند.
مخالفت محیط زیست مازندران با کشت دوم برنج
