آیین نوروز باستانی در بابل

در آستانه فرارسیدن نوروز باستانی، مردم شهر و روستاهای بابل با برپایی سنت خانه تکانی و خریدهای معمول، به پیشباز سال جدید خورشیدی می روند.
آیین های مرسوم پیشباز از نوروز، بخشی از اعتقادهای مردم این سامان را تشکیل می دهد که از دیر باز تاکنون به آداب و فرهنگ عامه مردم نیز تبدیل شده است. از جمله افرادی که طلیعه سال نو را به مردم بشارت می دهند (نوروزخوانان) هستند. معمولا دو هفته قبل از فرارسیدن عید، (نوروزخوان) با لباس محلی و به همراه یکی از دستیارانش به در خانه های مردم می رود و پس از خواندن اشعاری از قدرت حق تعالی در زمینه خلقت بشر از حضرت آدم تا حضرت خاتم (ص) و ائمه اطهار (ع) برای ساکنان آن منزل، آرزوی سلامت، تندرستی و برآورده شدن خواسته هایشان را می کند. در خاتمه، نوروزخوانان با دریافت انعام یا تبرک به خانه دیگران می روند تا بشارت طلیعه سال نو را به مردم اعلام کنند.

از جمله آدابی که همزمان با حلول سال نو در بابل برگزار می شود، پوشیدن کفش و لباس نو، تجمع اعضای خانواده ها در کنار سفره هفت سین به عنوان سمبل امید، فراوانی نعمت، برکت، شادابی و شگون به هنگام تحویل سال نو، حضور بر مزار شهیدان و مردگان خانواده، آشتی کنان، دید و بازدیدهای اقوام و آشنایان از یکدیگر، عیدی دادن و عیدی گرفتن، عیادت و دلجویی از بیماران و مسافرت به مکان های متبرک، مذهبی و سیاحتی است.

یکی دیگر از رسم های متداول در روستاهای بابل آیین سنتی (مارمه) است که در نخستین روز سال نو برگزار می شود. (مارمه) به معنای آغاز ماه نو است و بر حسب عادت و تجربه، پسر یا دختر یا ساداتی که قدمش در گذشته منشا خیر و خوشی و برکت بوده است قرآنی را که از شب قبل از آغاز سال نو (ماه سر) در بیرون از خانه قرار داده بود آن را به همراه گل یا سبزه به نشانه میمنت، برکت و خوشبختی به داخل خانه می آورد. ورود (مارمه) به خانه، با ذکر و صلوات و قرائت دعای یا مقلب القلوب همراه است. همچنین در ابتدای سال نو، برگ سبزی نیز بر درگاهی خانه ها نصب می کنند که به نشانه سرسبزی، این برگ تا پایان تعطیلات نوروز به عنوان شگون و طراوت در محل خودش قرار دارد.

در آخرین روز تعطیلات عید نوروز نیز مردم بابل همچون ساکنان دیگر نقاط کشورمان براساس یک سنت قدیمی و دیرپای، از شهر و خانه های خود خارج می شوند و به دامن طبیعت در کوه و دشت و صحرا و کنار رودها می روند.

جشن سیزده نوروز، پایانی است بر جشن های نوروز باستانی، و مردم در این روز با استراحت و تفرج در گردشگاهها و خیر و خوشی در صحراها برای کار و کوششی مضاعف در سال جدید آماده می شوند.

براساس اساطیر کهن ایران باستان مردم چون سیزدهمین روز از هر ماه را متعلق به باران می دانستند و به منظور طلب باران برای باروری و رویش گیاهان دسته جمعی به صحرا می رفتند و غالبا این نشستن ها و دعا و نیایش برای نزول باران در کنار چشمه ها، رودها و جویبارها انجام می گرفت. این مراسم به صورت سنت درآمده است تا همواره روز سیزدهم فروردین را در کنار آب سپری کنند و سبزه هایی را که به عنوان استقبال از بهار و طراوت در خانه ها سبز شده بود به آب رودها سپرده شود.

از مکان های دیدنی و خوش آب و هوای بابل که در روز سیزده به در، پذیرای مردم برای برپایی آیین های سیزده نوروز در روز طبیعت است می توان از حاشیه بابل رود، کلارود، سجادرود، کاری رود، رودهای محلی روستایی، زیر پل محمدحسن خان، هفت تن، مرتع رجه و جنگل های مصفا و باطراوت درازکلا، بزچفت، شیردارکلا، بابل کنار، شیاده، ولیک، دیوا، ادملا، فیروزجاه، شیخ موسی، گلوگاه، سماکوش محله، آهنگرکلا، مزداکتی و باغ های این شهرستان نام برد.

حضور در باغ ها به اتفاق خانواده و آشنایان و صرف کاهو با سرکه و سکنجبین، انداختن سنگ و سبزه به داخل آب برای در کردن سیزده و بازی های محلی از جمله آداب برپایی سیزده روز و روز طبیعت در شهرستان بابل است.