ریشه نمد مالی
در اینکه نمد برای نخستین بار در کجا درست شده هیچ گونه اطلاعی نداریم جز اینکه از دوره نوسنگی مردمی که با پشم گوسفند سرو کار داشته اند نمد را می شناختند. « نویسندگان کلاسیک، از همر به این طرف، دربار نمد سخن گفته اند و آن را به طور عمده به ایران نسبت داده اند. » «نمد، در نزد تبری زبانان مازندران مرکزی: «لَمِه»؛ نمدمال: «لَمه سو»؛ پیشه نمدمالی: «لمه سویی» و فعل نمد مالیدن: «لمه بَسوسِّن» یا «لمه بِساتِن» خوانده شده است. در غرب مازندران و در مناطق سرحّدی مازندران و استان گیلان، نام نمد، با اندک تفاوتی نسبت به زبان فارسی:«نَمَت» تلفظ می شود.» نمد که به اصطلاح نسج نابافته است با ایجاد فشار، رطوبت و حرارت به واسطه مالیدن یا عمل مالش تواماٌ هم با دست و آرنج دست و هم با مالش و کوبش به وسیله ی زانو و ساق پا درست می شود.
«مرغوب ترین پشم، پشمی است که در فصل پاییز چیده می شود و معمولا از روستاهای استان تهیه می گردد. رنگ های به کار رفته نمد از پشم های خود رنگ در چهار رنگ قهوه ای، مشکی، سفید و کرم می باشد که آن را با استفاده از کمان، حلاجی می نمایند تا پشم شاد و صاف گردد. مواد رنگرزی به دو صورت طبیعی و شیمیایی است. از مواد طبیعی مانند پوست انار، رنگ قرمز و از پوست گردو، رنگ قهوه ای بدست می آید. از مواد شیمیایی برای بدست آوردن رنگ های قرمز، آبی، نارنجی، سبز استفاده می شود.»
ویژگی های نمد
نمد ها علاوه بر زیر انداز (پوشاننده زمین) به عنوان پوشاک، قبای بلند (لمه چوقا) نوعی لباس بدون آستین و کلاه نمدی، شبلای (نوعی کیسه خواب)، جلیقه و کفه ی کفش نیز تولید می شود که معمولا چوپانان برای محافظت خود در هوای سرد و بارانی استفاده می نمایند. مقتومت، دوام، قیمت ارزان، انعطاف پذیری و سهل الوصول بودن از جمله مزایای نمد است.
نمد، رطوبت را از خود عبور نمی دهد و عایق بسیار مناسبی در برابر سرما، گرما و صدا است، ضمن اینکه به علت کارگر نبودن نیش گزندگان و چنگ و دندان درندگان د رآن، خاصیت محافظتی بالایی هم دارد.
نقوش نمد
نقوض نمد انتزاعی، چشم نواز، خوش ترکیب، دارای هماهنگی، تناسب و اصل تقارن می باشد. دارای انواع نقوش حیوانی شامل گوزن، بز، اسب و پرنده و نقوش گیاهی مانند گل، درخت، بته جقه و انواع نقوش هندسی شامل شطرنجی و محرابی، ترنج و خطوط هندسی است.
ساده زیستی هنرمند نمدمال روستایی، بی آلایشی و نحوه نگرش وی به محیط پیرامون و طبیعت و در واقع ارتباط یکسان و یکنواخت او با طبیعت و همانندی باور ها و سنتهایی که در طول قرون از نسلی به نسل رسیده و چندان تغییری نداشته ، سبب گردیده تا رشته وفاداری اش به خاطره قومی اش از هم نگسلد ونقش مایه ها همچنان با ثبات و پایدار تکرار گردند.
در استان مازندران نمد مالان در شهر های رامسر، نور، آمل، بهشهر و بابل مشغول فعالیت می باشند.
شناسایی مفاهیم نقوش و فرم های حیوانی صنایع دستی بومی مازندران
سمانه اژدری
موضوعات مرتبط: