نام های قدیم بابل
اولین نامی که از بابل در تاریخ ذکر شده ( دین تیر) میباشد که کوروش کبیر در بیانیه خود – که از حفاریهای بابل بدست آمده و در موزه انگلستان نگهداری میشود – از آن به ( تین تیر) یاد کردهاست.
شهر بابُل را پیشینیان، با نام مامیترا میخواندهاند. در نوشتههای عربی و دوران پس از اسلام، این شهر را مامطیر و ممطیر هم نوشتهاند.
تا دوره پهلوی اول، این شهر را بارفروش یا بارفروش ده مینامیدند. بعد از آن را بابل نهادند.
نام بابل از نام رودخانه باوُل گرفته شد، که در بر غربی شهر روان است و اکنون به رود بابل معروف است.البته امروزه با توجه به ساخت و سازهای فراوان و گسترش فضای شهر این رودخانه تقریباً در قسمتهای مرکزی شهر قرار گرفتهاست.
تاریخچه نام بارفروش
بابل ( بارفروش ) در قدیم مرکز خرید و فروش کالاهای شهرهای مختلف اطراف و مسیر تجاری کالاهای روسی بود. رضاقلی میرزا در مسافرت خود به خوارزم درباره بارفروش ( بابل ) می نویسد : بافروش در قدیم دهی بوده است و بارهایی که با کشتی از حاجی ترخان به بندر مشهد سر می آوردند، به آن ده حمل کرده و می فروخته اند لهذا نام این قریه بارفروش ده شد بتدریج جماعتی از تجار در آن ساکن شدند و آباد شد .
بدلیل اهمیت تجاری که بافروش از قدیم داشته کاروانسراهای متعددی در این شهر ایجاد شد که دفاتر تجاری و محل انبار برخی از کالاها در کاروانسراها ی مستقر در بازار بوده است که متاسفانه در حال حاضر تعدادی از آنها از بین رفته است.
بابل از شهرهایی است که در دوران اسلامی نیز وجود داشته و به نام های مامطیران، مامطیر، بارفروش ده، بارفروش و بابل شناخته شده است.
اولین نام این شهر مامطیر بود، که در قرن دهم هجری بارفروش ده در محل آن بنا شد . هنگامی که محمدخالد حاکم بابل بود بازار و عمارتی در آن بنا کرد. درسال ۱۶۰ هـ .ق مازیار بن قارن مسجد جامع آن را بنا نهاد که شامل مساجد، عمارت، مدارس، دکاکین، سراها، بیوتات و سایه بود. بارفروش به عنوان مرکز تجاری به ویژه در دوره صفوی از رونق، آبادی، وسعت و گستردگی برخوردار شد. شاه عباس اول فرمان داد باغ ارم را در قسمت جنوبی شهر بنا کنند.
بابل در زمان فتحعلی شاه قاجار نیز اهمیت قابل توجهی پیدا کرد. قبل از انقلاب اکتبر روسیه، بابل از طریق بندر مشهدسر (بابلسر) با کشور روسیه ارتباط تجاری داشت وبه یکی از مراکز مهم بازرگانی استان مازندران تبدیل شده بود.