تاریخچه ی مدارس بابل

مـدرسـه  اعـظامیــه
این دبستان اولین مدرسه ای است که در بابل شروع به کار کرده است اعظامیه در سال ۱۲۸۳ شمسی ( مقارن با دوران سلطنت مظفرالدین شاه قاجار ) به همت شش تن به قرار ذیل بنیان نهاده شد: حسینعلی میرزا اعظام السلطنه ، حاکم بافروش و یکی از صدها نوه ناصرالدین شاه که مدرسه به افتخار او اعظامیه نامیده شد، آقا حسن بادکوبه ای ، ملامحمدجان علامه ، حاج محمدتقی شاهرودی ، میرزا عبدالغنی و محمد علی معین التجار.
این شش تن جملگی وابسته به احزاب سیاسی ترقی خواه ـ آزادی خواه و مشروطه خواه بودند از این بین ملامحمدجان علامه یکی از مهمترین اعضای جامع آدمیت بود ، جامع آدمیت گونه ای فراماسونری بود که از جمله فعالیتهای آن ترویج تعلیم و تربیت به سبک نوین بود اما از میان این شش تن آقاحسن بادکوبه ای را باید بنیانگذار واقعی این مدرسه به شمار آورد بودجه اعظامیه از طریق کمکهای مالی برخی از فرهنگ دوستان و شهریه شاگردانش تامین می شد . در سال ۱۳۲۶ قمری که محمدعلی شاه ( جانشین مظفرالدین شاه ) در مخالفت با مشروطه مجلس را به توپ بست ، اعظامیه تعطیل شد و پس از این بانیان مدرسه که مشروطه خواه بودند مورد تعقیب دولت قرار گرفتند ملامحمدجان علامه و معین التجار ترور شدند . یک سال بعد در ۱۳۲۷ قمری تهران توسط مشروطه خواهان فتح شد ، محمدعلی شاه خلع و پسرش احمدمیرزا به سلطنت رسید در پی آن درهای اعظامیه یک بار دیگر گشوده شد ، اما دو سال بعد در ۱۳۲۹ قمری نجم الملک ، سرپرست و مدیر اعظامیه که از جمله مشروطه خواهان بود ، علی الظاهر دست به خودکشی زد ، اما به احتمال قریب به یقین وی نیز به قتل رسید با قتل نجم الملک ، اعظامیه در همین سال منحل شد.

 

مـدرسـه  نـوریــه 
این دبستان در سال ۱۳۲۴ قمری ـ ۱۲۸۵ شمسی توسط شیخ نورالدین خوانساری تاسیس و به نام وی نوریه نامیده شد. شیخ نورالدین یکی از معلمان اعظامیه بود که بر اثر اختلافاتی که با یکی از معلمان دیگر این مدرسه پیدا کرده بود از آنجا برید و خود این مدرسه را بنیان گذاشت نوریه بعد از هشت سال در سال ۱۳۳۱قمری تعطیل شد.

مدرسه ی سعادت

درسه سعادت عمومیه شعبه تربیت در سال ۱۳۳۰ قمری ـ ۱۲۹۰ شمسی در لـرمحله افتتاح شد. دبستان پسرانه متعلق به جامعه بهائیان ایران بوده است. این مدرسه ملی ، خصوصی، بود و یک سوم شاگردان آن از پرداخت شهریه معاف بودند. در مدرسه سعادت زبان روسی تدریس می شد ، این نکته بیانگر وابستگی فرقه بهائی به روسیه است. در سال ۱۳۱۳ شمسی سعادت ـ چون همه مدارس بهائی کشور ـ به دستور دولت رضاخان تعطیل شد.

 

مـدرسـه  بـارفـروش
دبستان پسرانه بارفروش در سال ۱۳۳۱ قمری ـ ۱۲۹۱ شمسی با حمایت معنیوی و مادی دولت روسیه در زرگر محله تاسیس شد. در این مدرسه زبان روسی بعنوان یکی از دروس اصلی تدریس می شد. مدیریت ‌آن را آقاحسن بادکوبه ای و نظامت آن را آقا سیدهاشم معلم به عهده داشتند. دو سال پس از تاسیس این دبستان، روسیه وارد جنگ جهانی اول شد ( ۱۹۱۴ م ) . فشار شدیدی که بر اثر جنگ خارجی و بحرانهای داخلی بر پیکر فرسوده دولت تزاری روسیه وارد آمد مانع از توجه این دولت نسبت به بارفروش شد. در سال ۱۳۳۵ قمری ـ ۱۲۹۵ شمسی ـ ۱۹۱۶ میلادی این مدرسه تعطیل شد.

مـدرسـه  بنــات 
بنات ( جمع بنت به معنی دختران ) نخستین مدرسه بارفروش بوده است. این مدرسه به همت ملوک کیا، فخری حافظی و شوکت آشتی بقایی در سال ۱۳۳۲ قمری ـ ۱۲۹۲ شمسی افتتاح شد ، گر چه بنیانگذار واقعی آن تنها ملوک کیا بوده است. ساختمان استیجاری این مدرسه در لرمحله واقع بوده است. بنات که ابتدا با دو کلاس شروع بکار کرد در سال ۱۳۳۷قمری بصورت یک دبستان شش کلاسه و کامل درآمد. در سال ۱۳۰۵ شمسی دو کلاس ۷ و ۸ ( از سیکل اول ) به کلاسهای مدرسه اضافه شد. در سال ۱۳۰۶ شمسی مدرسه بنات به شاهدخت موسوم گردید. در سال ۱۳۰۸ محل مدرسه شاهدخت به محله پنجشنیه بازار قدیم ، به عمارت سیدعلی رازقی ، انتقال یافت. در سال ۱۳۰۹ بعد از واقعه تظاهرات دانش آموزان مدرسه شاهپور محل مدرسه به محله بی سرتکیه ، مدرسه کمال فعلی ، انتقال یافت. در سال ۱۳۱۶ کلاسهای اول و دوم دانشسرای مقدماتی و در سال ۱۳۱۷ کتابخانه‌ای به آن اضافه شد. دانشسرا در سال ۱۳۲۰ تعطیل شد و بجای آن کلاسهای اول و دوم متوسطه ، سیکل دوم ، به شاهدخت ضمیمه شد. درسال ۱۳۲۲ محل دبیرستان شاهدخت به محل مسجد جامع ، به عمارت احمد شهمیری و اکنون محل ساختمان سازمان تبلیغات اسلامی ، منتقل شد و دبستان شاهدخت همچنان در محل سابق باقی بود، تا اینکه در سال ۱۳۲۵ به محله سبزمیدان ، در کوچه پلنگ و در عمارت محمدعلی پلنگ ، انتقال یافت. در سال ۱۳۳۸ دبستان شاهدخت ـ علی الظاهر جهت تمیز از دبیرستان شاهدخت ـ به ایراندخت تغییر نام داد و در سال ۱۳۵۷ منحل شد و شاگردانش در مدارس دیگر ادغام شدند. طلعت بصاری و خورشید تیرگری مشهورترین مدیران این دبستان بودند. اما دبیرستان شاهدخت در سال ۱۳۳۵ به محله مرادبیگ و در سال بعد به باغ شاهنشاهی در سبزمیدان منتقل شد. در سال ۱۳۴۹ ، در عهد ریاست آموزش و پرورش احسان عظیمی سجادی ، شورای منطقه ای آموزش و پرورش بابل تصویب کرد که مدارس محدوده باغ شاهنشاهی بصورت مجتمعی ‌آموزشی ( از کودکستان تا پایان دبیرستان ) درآیند. در پی آن دبستان نمونه به ساختمان دبیرستان شاهدخت منتقل شد و در حیاط دبیرستان شاهدخت ساختمان دبیرستان دیگری احداث گردید که به آزرم معروف شد . (۱۳۵۳ ) تا به این ترتیب کمبود فضای آموزشی دبیرستان شاهدخت برطرف شد. در سال ۱۳۵۷ دبیرستان شاهدخت منحل و شاگردانش در دبیرستان آزرم ادغام شدند. دبیرستان آزرم در سال ۱۳۷۴ به دبیرستان قناد در خیابان گل منتقل شد.

مـدرسـه  اسلامیــه
این دبستان در سال ۱۳۳۳ قمری ـ ۱۲۹۳ شمسی تاسیس شد. این دبستان ملی بود و بنیانگذار ‌آن میرزاحبیبالله خان نام داشت از تاریخ انحلال این مدرسه هیچ اطلاعی در دست نیست. اما در اسناد موجود مربوطه به سال ۱۳۰۱ ش و بعد نامی از این مدرسه دیده نمی شود. بنابراین اسلامیه به دلایلی نامعلوم ـ احتمالا به دلیل مشکلات مالی یا افتتاح مدارس دولتی ـ پیش از سال ۱۳۰۱ ش ـ بعنی پس از افتتاح آن ـ منحل شد.

مـدرسـه  احمــدی 

مدرسه احمدی در سال ۱۳۳۳قمری ـ ۱۲۹۳ شمسی در دوران پادشاهی احمدشاه قاجار ـ که به افتخار او احمدی نامیده شد ـ به همت عبدالحسین صادقی نژاد در زرگر محله افتتاح شد. در سال ۱۳۳۳ قمری اداره معارف و اوقاف بارفروش تاسیس شد و عبدالحسین خان نخستین رئیس آن بوده است. در سال ۱۳۰۵ کلاس هفتم ، سال اول دوره اول متوسطه ، به این مدرسه افزوده شد. در سال ۱۳۰۶ مدرسه احمدی به شاهپور تغییر نام داد. در هیمن سال کلاس هشتم و در سال بعد ، ۱۳۰۷ ، کلاس نهم افتتاح شد . در سال ۱۳۰۸ میرزا زین العابدین خان هادی زاده فروهری به ریاست معارف بارفروش و بعلاوه به ریاست این مدرسه برگزیده شد.
در این سال دستور وی مبنی بر تدریس چند تن از معلمین مرد در مدرسه دخترانه بنات ، شاهدخت ـ که از نظر اهالی دارای حسن اخلاق و سوابق خوبی نبودند ـ منجر به درگیری و اجتماع دانش آموزان مدرسه شاهپور در خیابان پهلوی شد. با اینکه رئیس معارف مازندران شخصا به بارفروش آمدتا اوضاع را سامان بخشد اما اقداماتش موثر واقع نشد و همچنان به مخالفت اهالی و دانش آموزان معترض و اجتماع آنان در مقابل اداره معارف افزوده می شد . راپورت همه این درگیریها به وزارت داخلی رسید. تیمورتاش وزیر دربار پهلوی وزات معارف را مکلف کردکه هر چه سریع تر به اوضاع نگران کننده امور معارفی بارفروش پایان بخشد. در پی آن وزارت معارف در سال ۱۳۰۹ هادی زاده فروهری را از ریاست معارف و مدرسه شاهپور عزل کرد. شاهپور در سال ۱۳۱۰ به اوجابن انتقال یافت تا دو سال بعد (۱۳۱۲) یکبار دیگر به بی سرتکیه تغییر مکان دهد. در سال ۱۳۱۵ کتابخانه دبیرستان شاهپور افتتاح شد. در سال ۱۳۱۶ ساختمان مدرن این دبیرستان در محله سبزمیدان و در کنار باغ ملی افتتاح شد تا شاگردان دبیرستان شاهپور به این ساختمان انتقال یابند. اما دبستان شاهپور از سال ۱۳۱۶ تا سال ۱۳۲۴ به محله های برج بن ، پل پیش و یکبار دیگر به برج بن تغییر مکان داد. مشهورترین مدیر دبستان شاهپور رجبعلی شعبانپور بود. در سال ۱۳۳۶ دبستان شاهپور به حافظ تغییر نام داد که تا به امروز در همین محله برج بن باقی است. اما دبیرستان شاهپور در سال ۱۳۲۴ دارای کلاس دهم شد. در سال ۱۳۲۷ فردیناند نوپارس فرانسوی به عنوان معلم زبان فرانسه وارد این مدرسه شد. در سال ۱۳۵۷ این دبیرستان به امام خمینی تغییر نام داد. در سال ۱۳۶۸ شاگردان این دبیرستان به ساختمانی نوساز در کنار پل موزیرج انتقال داده شدند که به دبیرستان علی بن موسی الرضا(ع) معروف است.

مـدرسـه  شرافــت
این دبستان ملی در سال ۱۳۳۳ قمری ـ ۱۲۹۳ شمسی به همت ‌آقاسیدهاشم معلم در محله بی سرتکیه ( در عمارت جعفرداداشپور و مدرسه کمال کنونی ) تاسیس شد . مدرسه شرافت چهارکلاسه بود و کلیه اثاثیه آن به موسس تعلق داشت. بعد از مرگ وی در سال ۱۳۳۷ قمری شرافت در اختیار اداره معراف بارفروش قرار گرفت و به صورت دولتی در آمد . در سال ۱۳۰۹ مدرسه شرافت به دلیل مال الاجاره بالای آن به مدرسه قهار یه در کنار مسجد قهاریه ـ که از موقوفات قهار قلی خان حاکم بارفروش بود ـ تغییر مکان داده که تا امروزه در همین نقطه باقی است. در این سال احمد صابر به مدیریت این مدرسه منصوب شد. او حجرات این مدرسه دینی قدیمی را تعمیر نمود. و اصلاحات دیگری انجام داد. در سال ۱۳۱۲ مدرسه شرافت به افتخار احمدخان بدر نصیرالدوله ، وزیر فرهنگ ، به دبستان بدر تغییر نام داد تا به امروز باقی است.

مـدرسـه  حـافــظ 
بنیاینگذار این مدرسه ملی ، همایون خان حافظی نام داشت. این مدرسه چهار کلاسه در حصیرفروشان واقع بوده است. تاریخ تاسیس و انحلال آن نا معلوم است، اما بنا بر اسناد موجود بین سالهای ۱۲۹۴ و ۱۳۰۰ شمسی دایر بوده است.

مـدرسـه  خیــام
دبستان پسرانه خیام در سال ۱۳۰۵ در محله سرمیدان امیرکلا ( در عمارت حاجی آقا بزرگ ) تاسیس شد. از قرار معلوم نخستین مدیر مدرسه ادیب نام داشته است. پس از وی در سال ۱۳۰۸ ابوالقاسم اعظم به مدیریت مدرسه منصوب شد. در ۱۳۱۲ خیام از سرمیدان به محله مقبره پیش ( در عمارت مشهدی زین العابدین ) منتقل شد تا دو سال بعد یک بار دیگر به محل سابقش سرمیدان تغییر مکان دهد. در ۱۳۱۵ خیام به ساختمانی دولتی در مقبره پیش انتقال یافت. محمود مهدویان از قدیم ترین و مشهورترین معلمان و مدیران این مدرسه به شمار می رود. وی در رشد و تعالی این مدرسه سهم بسزایی داشته است. در سال ۱۳۲۷ محمدصادق شفیع زاده کار ساختمان مدرسه ای را در محله سرمیدان که پس از آن شفاعت ( یا شفیع زاده ) نایمده شد به پایان رساند. شاگردان خیام به این مدرسه منتقل شدند و مدرسه از آن پس به شفاعت تغییر نام داد. دبستان شفاعت در سال ۱۳۳۷ امتیاز تشکیل کلاسهای دوره اول متوسطه ( سیکل اول ) گرفت و عملا دارای دو بخش دبستان و دبیرستان شد. اما دبیرستان چندان نپایید، چنانکه در سال بعد (۱۳۳۸ ) با تاسیس نخستین دبیرستان امیرکلا با نام ابن سینا، شاگردان دوره متوسطه این مدرسه به این دبیرستان جدیدالاحداث منتقل شدند دبستان پسرانه شفاعت قدیم ترین مدرسه امیرکلا محسوب می شود.

مـدرسـه  دوشیـزگان  سعــدی
این دبستان مدتی در سال ۱۳۰۷ شمسی به همت ملوک کیا ( موسس مدرسه بنات ) در محله مرادبیگ تاسیس شد. نخستین مدیر این مدرسه ربابه دانش خواه، نام داشت . نمی دانیم در چه تاریخی ـ اما قطعا در دهه دوم سال ۱۳۰۰ شمسی ـ این مدرسه به مدرسه پروین اعتصامی تغییر نام داد. در این دهه مدرسه پروین به دو محله حصیر فروشان و آستانه تغییر مکان داد. در سال ۱۳۳۷ دبستان پروین به دبیرستان بدل شد و در سال ۱۳۴۲ محل آن به محله خشت کوره سرانتقال یافت. در سال ۱۳۵۷ شاگردان مدرسه پروین به دبیرستان قناد و چند سال بعد به ساختمانی که در ضلع شمالی باغ شاهنشاهی سابق و در کنار دبیرستان توحید واقع است ، منتقل شدند.

مـدرسـه  پهلــوی
این مدرسه در سال ۱۳۰۹ ش به همت اسماعیل بهشتی کمال صالحی و محمدرضا سلیمی در محل مدرسه روحیه تاسیس شد . مدیریت مدرسه از بدو تاسیس تا پایان حیات آ ن به عهده اسماعیل بهشتی بود. دبستان پهلوی در سال ۱۳۱۴ به تنگه ملک و یکسال بعد به محله پنج شنبه بازار قدیم ( به عمارت علی رازقی ) و در سال ۱۳۳۲ به کوچه محلوجی ( به عمارت علی آبادیان ) در خیابان بازار ، بین سه راه فرهنگ و شهدا ، انتقال یافت. در سال ۱۳۵۷ دبستان پهلوی به نام مدیر و صاحب امتیاز آن به دبستان اسماعیل بهشتی تغییر نام داد. دبستان بهشتی با مرگ اسماعیل بهشتی در سال ۱۳۶۰ تعطیل شد.

مـدرسـه  تـربیــت
این دبستان ملی در سال ۱۳۱۳ به همت احمد صابر ( که در عین حال مدیریت دبستان شرافت را نیز به عهده داشت ) در محله مسجد جامع ( در عمارت اردشیر برزگر ) تاسیس شد. یک سال بعد محل مدرسه به بی سرتکیه ( به عمارت محمد اشرفی ) و در سال ۱۳۱۶ به کوچه عباس علی محلوجی انتقال یافت. دبستان ملی تربیت توانست طی سالهای ۱۳۲۵ تا ۱۳۲۹ رتبه اول آزمون نهایی سال ششم را در کل استان مازندران به خود اختصاص دهد. در سال ۱۳۲۷ محل مدرسه بار دیگر به محله مسجدجامع ( به عمارت احمد شهمیری ) منتقل شد. محمدابراهیم صابری ـ برادر احمد صابر ـ بزرگترین مدیر این مدرسه بوده است. در سال ۱۳۵۹ دبستان تربیت با تغییر نام به دبستان دولتی شهید اکبرزاده به کاسه گر محله در کوچه پلنگ انتقال یافت که تا امروز در همین نقطه باقی است. از سال ۱۳۷۶ دانش آموزان مدرسه دخترانه نجم در نوبت مخالف این مدرسه سازماندهی شدند.

مـدرسـه  هفـده  دی
این دبستان دخترانه دولتی در سال ۱۳۱۵ در خیابان پهلوی تاسیس شد. دبستان هفده دی تا سال ۱۳۲۵ مختلط بوده است ، از این سال به صورت مطلقا دخترانه درآمد. طاووس سعیدی زند ، زهره دانش ، سالار عظیمیان و ایران ( فاطمه ) صابری ـ خواهر احمد صابر ـ قدیم ترین مدیران این مدرسه بودند. در سال ۱۳۵۷ دبستان هفده دی به هفده شهریور تغییر نام داد. در اوایل سال ۱۳۷۸ ساختمان قدیمی این مدرسه تخریب شد.

مـدرسـه  سعــدی 
در کوچه باقر ناظر محله سرحمام مدرسه ای قدیمی وجود داشت که به مدرسه باقر ناظر یا قاضی معروف بود. این مدرسه دینی در سال ۱۳۱۹ تخریب شد و بجای آن دبستانی تاسیس شد که به سعدی معروف گشت. با تلاش انجمن فارغ التحصیلان دانشسرای مقدماتی شاهپور، سعدی یک بار دیگر در سال ۱۳۴۲ ، در عهد ریاست آموزش و پرورش بهرام پیربازاری ، مورد تعمیر قرار گرفت. سیدمحمدآل مجید از قدیم ترین و احمد طاهری از مشهورترین مدیران این مدرسه بوده اند. دبستان تاریخی سعدی بعلت فرسودگی ساختمانش در سال ۱۳۷۷ تعطیل شد و شاگردانش در مدارس دیگر شهر سازماندهی شدند

 

مـدرسـه  پـانـزده  بهمــن 
این دبستان در سال ۱۳۱۹ در مرادبیگ تاسیس شد. ساختمان مدرسه استیجاری بود و عربی به عنوان زبان بیگانه در آن تدریس می شد. پانزده بهمن در سال ۱۳۳۲ به بیدآباد وصل به مسجد ابو، به همان نقطه ای که اکنون محل دبستان محمود صبوری است ، منتقل شد. پس از تصویب قانون احداث ساختمان مدارس بوسیه بانک ساختمانی ، از اوایل سال ۳۴- ۱۳۳۳ سه مدرسه توسط این بانک ساخته شد که یکی از آنها مدرسه پانزده بهمن بود. پانزده بهمن پس از این از بیدآباد به این ساختمان جدیدالاحداث در محله سیدجلال منتقل شد. در سال ۱۳۵۴ پانزده بهمن به ساختمان نوسازی تغییر مکان داد که آن را بازرگانی بنام عبداللهی به آموزش و پرورش اهدا کرده بود و در محله دروریش خیل قرار داشته است.در سال ۱۳۵۷ دبستان پانزده بهمن منحل شد و ساختمان آن به مرکز آموزش کوتاه مدت ضمن خدمت فرهنگیان بدل شد. محمدرضا مظاهری ، حسین موقر و احمد قانعی از جمله قدیم ترین و مشهورترین مدیران این مدرسه بودند.

مـدرسـه  نجــم 
این دبستان در سال ۱۳۲۲ در حوالی چهار راه شهدا در محل مدرسه دینی و قدیمی روحیه تاسیس شد. نجم ابتدا مختلط بود تا اینکه در سال ۱۳۳۰ به صورت دخترانه درآمد. حلیمه بینا از جمله قدیم ترین و باسابقه ترین مدیران این مدرسه بوده است. دبستان نجم در سال ۱۳۵۳ به محله طوق داربن ( در نوبت مخالف مدرسه پیروز ) منتقل شد تا در سال ۱۳۶۶ از این نقطه به محله برج بن ( در نوبت مخالف مدرسه حافظ ) تغییر مکان داد. دو سال بعد مدرسه نجم به کاسه گر محله ( به ساختمان دبستان محلوجی ) ، در سال ۱۳۷۳ به سبزمیدان ( در ساختمانی که پیش از این محل دبیرستان پسرانه شیخ کبیر بود ) و در سال ۱۳۷۶ به آخرین محل استقرارش در کاسه گر محله ( در نوبت مخالف دبستان پسرانه شهید اکبرزاده ، نگاه کنید به مدرسه تربیت ) تغییر مکان داد. دبستان نجم یکی از قدیم ترین مدارس بابل محسوب می شود.

مـدرسـه  مـازیــار
این دبستان پسرانه، که به افتخار مازیاربن قارن، یکی از بزرگترین اسپهبدان مازندارن ، به مازیار معروف شد ، در سال تحصیلی ۲۶-۱۳۲۵ تاسیس شد. محل مدرسه در ساختمان قدیمی‌ای قرار داشت که در پشت اداره فرهنگ، در باغ شاهنشاهی ( باغ وزیر جنگ ) واقع بود . نخستین مدیر این مدرسه حسین فروتن و یکی از بزرگترین مدیران آن جمال الدین بزرگ زاده بود. در سال ۱۳۳۹ دبستان مازیار به محله برج بن منتقل شد تا شاگردان آن در نوبت مخالف دبستان حافظ ( دبستان شاهپور سابق ) سازماندهی شوند. مازیار در سال ۱۳۴۲ در دبستان حافظ منحل شد.

مـدرسـه  شهــناز
این دبستان دخترانه در سال ۱۳۲۹ در محله آستانه در ساختمانی استیجاری که به عباس عموزاده تعلق داشت تاسیس شد در سال ۱۳۳۴ ربابه پلنگ عهده دار مدیریت مدرسه شد تا خود را به عنوان یکی از بزرگترین مدیران آموزش و پرورش بابل بشناساند در همین سال محل مدرسه به ساختمان استیجاری دیگر در کنار محل سابق انتقال یافت در سال بعد شهناز به صورت دبستانی شش کلاسه در آمد و در پی آن به محل سید جلال ، به ساختمانی که محل دبستان پانزده بهمن بود ، انتقال یافت. در سال ۱۳۳۸ این دبستان به محله مرادبیگ ، به ساختمانی که آموزش و پرورش ساخته بود ، منتقل شد. در سال ۱۳۵۷ دبستان شهناز به دبستان نهضت تغییر نام داد.

مـدرسـه  رحمــانی
دبستان پسرانه رحمانی در سال ۱۳۲۹ تاسیس شد. محل مدرسه در چال زمین واقع بوده است. ساختمان مدرسه را بازرگانی به نام رحمانی ( معروف به حاج آقا روغن ) به اداره فرهنگ بابل اهدا کرد احمد عبادی مشهورترین مدیر این مدرسه بود مدرسه رحمانی تنها مدرسه بابل است که از آغاز فعالیتش تا کنون نغییر مکان و تغییر نام نداده است.

مـدرسـه  قنــاد 
این دبیرستان در سال ۱۳۳۰ تاسیس شد ساختمان مدرسه را که در خیابان زندان قدیم ( امروزه گل ) قرار داشته است بازرگانی نیکوکار به نام حسین قناد به آموزش و پرورش اهدا کرده بود مدیریت مدرسه به عهده محمدکاظم علامه زاده بود در سال ۱۳۵۵ دبیرستان قناد به صورت دخترانه درآمد.

مـدرسـه  عمــو زاده 
این دبیرستان در تاریخ ۸/۱۲/۱۳۳۲ با ساختمانی که عباس عموزاده در اختیار آموزش و پروش قرار داده بود در محله قاضی کتی تاسیس شد شاگردان اولیه آن همان شاگردان شعبه دوم کلاس سوم و کلاسهای چهارم تا ششم دبستان دولتی مازیار بودند زیرا مازیار در این سال مشکل فضای آموزشی داشته است نخستین مدیر این مدرسه رحمت اله محمدزاده مرزن آبادی و بزرگترین آن محمدتقی ضیاءبخش بوده است. در سال ۱۳۶۲ ساختمان بسیار مدرن این مدرسه تخریب شد تا محل آن بخشی از میدان معروف قاضی کتی ( شهرداری ) و بلوار کمربندی غربی را تشکیل دهد.

مـدرسـه  ثـریــا
دبستان دخترانه ثریا در سال ۱۳۳۳ در محله همت آباد تاسیس شد رقیه امین زاده نخستین مدیر این مدرسه بود در سال ۱۳۵۵ دبستان دخترانه اسلامی انصاریه به نوبت مخالف این مدرسه پیوست . ثریا در سال ۱۳۵۷ به سمیه تغییر نام داد در سال ۱۳۷۷ شاگردان دبستان سمیه به علت فرسودگی ساختمان مدرسه به نوبت مخالف دبستان پسرانه صبوری منتقل شدند.
مـدرسـه  کتـایـون 
دبستان دخترانه کتایون در سال ۱۳۳۶ تاسیس شد. ساختمان مدرسه در محله چهارشنبه پیش و در کنار مقبره امامزاده عبدالله واقع بود. در سال ۱۳۳۸ محل دبستان پانزده بهمن از بیدآباد به سید جلال تغییر مکان داد و بجای آن کتایون به این ساختمان انتقال یافت. نخستین مدیر این مدرسه بانو نعمتی بود و مدتی بعد عذرا هندی نژاد ( ۴ – ۱۳۴۲ ) و فروغیه رضوانی ( ۵۰ – ۱۳۴۴ ) عهده این عنوان شد ند. کتایون در ۱۳۵۱ منحل شد. و اکثر شاگردانش در دبستان شهناز ( در مرادبیگ ) سازماندهی شدند. پس از انحلال این مدرسه، محل دبستان پسرانه صبوری که در چهارشنبه پیش واقع بود، به ساختمان این مدرسه انتقال یافت.

مـدرسـه  سپهــر 
در سال ۱۳۳۸ محل اداره آموزش و پرورش به ساختمان مقیمی در خیابان ثریا ( بعدها فرح ، امروزه آیت الله سعیدی ) ، منتقل شد و بجایش در آن محل ، دبستان دخترانه سپهر تاسیس شد. یک سال بعد شاگردان سپهر به دبستان مازیار ـ که در همین باغ شاهنشاهی واقع بود و در این زمان به نوبت مخالف دبستان حافظ ( در برج بن ) پیوسته بود ـ منتقل شدند تا اداره آموزش و پرورش به محل سابقش بازگردد. سپهر در سال ۱۳۴۱ به کاسه گر محله ( در کوچه عریان ، در عمارت عباسعلی محلوجی ) منتقل شد. در سال ۱۳۴۵ دبستان سپهر به «‌ دبستان محلوجی » تغییر نام داد. در سال ۱۳۵۹ با تغییر مکان به خیابان کشاورز و استقرار در ساختمان نوسازی که قطعه زمین آن را مرحون محمدیوسف زمانی به اداره آموزش و پرورش اهدا کرده بود، به دبستان ۱۶ آذر تغییر نام داد. کشور شاهکوئی مشهورترین مدیر این مدرسه بود.

 محمـود صبــوری 
دبستان پسرانه محمود صبوری در سال ۱۳۳۸ در محله سنگ پل افتتاح شد. در ۱۳۳۹ محل مدرسه به محل۹ سرحمام بیژن حاجی و در ۱۳۴۰ از این نقطه به محله چهارشنبه پیش و در کنار مقبره امامزاده عبدالله که پیش از این محل دبستان کتابون بود ، انتقال یافت. پرویز امین زاده ( ۵۰ – ۱۳۳۸ ) نخستین و معروفترین مدیر این مدرسه بود. در سال ۱۳۵۱ دبستان صبوری از چارشنبه پیش به محله بیدآباد ، به محل دبستان کتایون که از چهارشنبه پیش به این ساختمان انتقال یافته (۱۳۳۸ ) و در این سال دیگر منحل شده بود (۱۳۵۱) مننتقل شد و از آن سو ساختمان دبستان صبوری در چهارشنبه پیش به مدرسه جدیدالتاسیس راهنمایی تحصیلی سعیدالعلما درآمد. در سال ۱۳۷۵ ساختمان قدیمی دبستان صبوری ( که روزگاری محل دبستان پانزده بهمن و سپس کتایون بود ) تخریب شد و بجای آن در محل ، ساختمانی نوساز و دو طبقه احداث گردید. در سال ۱۳۷۷ دانش آموزان دبستان سمیه به نوبت مخالف این مدرسه پیوستند.

 مهسـتی
این دبستان دخترانه در سال ۱۳۳۸ در محله پل پیش افتتاح شد. نخستین مدیر مدرسه شوکت آشتی بقائی بود. در سال ۱۳۴۹ محل مدرسه به گل محله منتقل شد تا در سال بعد از این نقطه به خیابان برق قدیم تغییر مکان دهد. دبستان مهستی در سال ۱۳۵۲ منحل شد و شاگردانش در دبستان دهه انقلاب ساماندهی شدند.

 ابـن سینــا 
مدرسه ابن سینا در سال ۱۳۳۸ در حوالی سه راه سجادی امیرکلا افتتاح شد. زمین مدرسه را بازرگانی بنام رحمانی به آموزش و پرروش اهدا کرد و ساختمان آن به همت اهالی و مساعدت آموزش و پرورش احداث شد. ابن سینا ابتدا دبیرستانی پسرانه بوده است، و نخستین مدیر آن احمد گلسرخ تبار نام داشت. در این دبیرستان تنها سه کلاس دوره اول متوسطه ( سیکل اول ) دایر بود که در سال تاسیس ، شاگردان آن اساسا از مدرسه شفاعت انتقال یافته بودند. دبیرستان ابن سینا در سال ۱۳۵۰ بصورت راهنمایی تحصیلی درآمد که تاکنون باقی است.

 معـتمــدی 
مدرسه معتمدی در سال ۱۳۳۸ در خیابان شاهپور ، در محله چهارشنبه پیش ، تاسیس شد. ساختمان این مدرسه را بازرگانی معروف بنام حاج محمدتقی معتمدی به ادراه فرهنگ اهدا کرد. مدرسه معتمدی ابتدا بصورت دبیرستان فعالت می کرد و شخصیت هایی چون حسین حسین پور ، علی هرندی ، علی نقی اوصیا و محمدزمان فراست ، خوشنویس بزرگ ، مدیریت آن را به عهده داشتند. دبیرستان پسرانه معتمدی چندی بعد از انقلاب اسلامی بصورت دبیرستانی دخترانه درآمد ، تا اینکه در سال ۱۳۷۳ دبیرستان دخترانه معتمدی به راهنمایی تحصیلی پسرانه بدل شد که تاکنون در همین نقطه برقرار است.

 نمـونــه 
دبستان پسرانه نمونه در سال ۱۳۴۳ افتتاح شد. ساختمان مدرسه نوساز بود و در کنار اداره آموزش و پرورش در چهار راه فرهنک واقع بوده است. این دبستان از آن رو نمونه نامیده شد که در آن سالها تنها مدرسه بابل بود که مجهز به همه گونه وسایل آموزشی بود ، شاگردانش لباس متحدالشکل داشتند و سوالات آزمونها بصورت ماشین نویسی شده در اختیار آنها گذاشته می شد. نخستین مدیر مدرسه حسین موقر بود. در سال ۱۳۴۹ در عهد ریاست آموزش و پرورش احسان عظیمی سجادی شورای منطقهای آموزش و پرورش بابل تصویب کرد که مدارس مستقر در محدوده باغ شاهنشاهی بصورت یک مجتمع آموزشی ( از کودکسان تا پایان دبیرستان ) درآیند. در پی آن دبستان نمونه به ساختمان دبیرستان شاهدخت منتقل شد تا در ساختمان آن شاگردان کودکستانی جای گیرند. دبستان نمونه در سال ۱۳۵۷ به نام نویسنده مبارز آذربایجانی صمد بهرنگی و در سال ۱۳۶۰ به شهید باهنر تغییر نام داد. دبستان شهید باهنر چندی بعد ازانقلاب اسلامی به پشت بیمارستان شهید یحیی نژاد تغییر مکان داد.

 عـالــم 
دبیرستان ملی پسرانه عالم در سال ۱۳۴۳ توسط گروه فرهنگی رازی، به ریاست عیسی عالم‌زاد، تاسیس شد. محل مدرسه در خیابان فرح ( امروزه آیت الله سعیدی ) ، واقع بود. مدرسه عالم در سال ۱۳۴۶ به دبیرستان رضا تغییر نام داد. در این مدرسه هر سه رشته ادبی ، ریاضی و طبیعی وجود داشت. دبیرستان رضا تنها دبیرستان بابل بود که فقط به افت تحصیلی و فساد اخلاقی محیط آموزشی معروف بود و در سال ۱۳۵۷ منحل شد.

 دانـش
دبیرستان ملی دانش در سال ۱۳۴۴ به همت اسماعیل قاسمی تاسیس شد. محل مدرسه ابتدا در چهارشنبه پیش واقع بود و شش ماه بعد به محل دائمی‌اش در ششم بهمن ، در کوچه حمام مرکزی ، منتقل شد. دبیرستان دانش یکی از بهترین مدارس بابل ، چه به لحاظ علمی که شهرت استانی داشت و چه به لحاظ اخلاقی که شهره عام و خاص بود، به شمار می رفت

 بیــکایـی
این مدرسه ملی بود و بنیانگذار آن یکی از قدیم ترین و مشهورترین فرهنگیان بابل است : فخری السادات بیکائی ، بانویی که در سال ۱۳۴۴ نشان افتخار گرفت . در سال بعد در ۱۳۴۶ این مدرسه را ، که دارای کودکستان ، آمادگی و دبستان بود، در بی سر تکیه بنیان گذاشت. او در سال ۱۳۵۰ محل استیجاری مدرسه را رها کرد و شاگردان مدرسه اش را به ساختمانی که خود در محله چاله زمین ، در کوچه بدخشان ، احداث کرده بود ، انتقال داد. فرخی السادات بیکائی در سال ۱۳۵۳ یعنی در همان سالی که به دستور دولت کلیه مدارس کشور رایگان اعلام شد. مدرسه اش را منحل کرد.

 طبـرستــان
طبرستان نام دبستانی ملی بود که در سال ۱۳۴۷ توسط هفده تن از فرهنگیان شهر در خیابان فرح ( امروز آیت الله سعیدی) تاسیس شده بود. پرویز امین زاده ، ناصر قلی پور و عیسی عالمزاد سرشناس ترین سهامداران این مدرسه ملی بودند. این دبستان پسرانه چندان نپایید و به دلیل مشکل فضای آموزشی ، زیانهایی مالی و در پی آن دلسردی برخی از سهامدراران در سال ۱۳۵۲ منحل اعلام شد.

 فـرخنــده
این دبیرستان ملی در سال ۱۳۴۷ تاسیس شد . محل مدرسه در خیابان پهلوی ( مدرس فعلی ) ، نبش چهار راه فرهنگ ، روبروی دبستان نمونه، واقع بود. بنیانگذاران این دبیرستان شش تن بودند و مدرسه بنام یکی از این سهامداران ، فرخنده خجسته رستگار ، فرخنده نامیده شد. دبیرستان ملی فرخنده در همان سال تاسیس با دلسردی برخی از هیات موسس مواجه و در سال ۱۳۴۸ منحل شد.

 راستـی
دبیرستان ملی راستی که در سال ۱۳۴۹ تاسیس شد نخستین دبیرستان دخترانه امیرکلا بوده است. هیات موسس این مدرسه پنجتن بودند و مدیریت مدرسه به عهده مهین دخت حمزه پور یکی از سهامداران بود . در راستی تنها کلاسهای دوره اول متوسطه ( سیکل اول ) دایر بود. این دبیرستان ملی در سال ۱۳۵۳ منحل شد.

 

 پیشـاهنــگ
در عهد ریاست فرهنگ احمد علوی ( ۳۳ – ۱۳۳۰ ) آموزش و پرورش بابل ، همچون گذشته ، در غرقاب کمبود فضای آموزشی دست و پا می زد. با تلاشهای احمد علوی و عباس اسلامی ـ وکیل بابلی مجلس وقت ـ هیات وزیران تصویب کرد که ، ساختمان اداره رسومات شهر ، که در مؤمن آباد و در آن سالها در حوالی شهر واقع بود ، در اختیار اداره آموزش و پرورش بابل قرار گیرد تا در محل مدرسه ای بنا گردد. چندی بعد آموزش و پرورش بابل نظر اولیه اش را که تاسیس مدرسه ای در محل باغ رسومات بوده تغییر داد و تصمیم به احداث مدرسه ای در خود شهر گرفت. در این اوضاع و احوال مخالفان قدرتمند عباس اسلامی مانع از تحقق این امر شدند و مساله احداث مدرسه مزبور تا سال ۱۳۵۰ به بوته فراموشی سپرده شد. در این سال که دیگر اوضاع و احوال تغییر یافته بود اداره آموزش و پرورش ، ساختمان مخروبه و متروکه اداره رسمومات شهر را تخریب و بجای آن ساختمان مدرسه راهنمائی تحصیلی رسومات را بنا کرد . پرویز امین زاده ( که در ا ین سال مدیر دبستان صبوری بود ) به مدیریت مدرسه منصوب شد . دو ماه بعد از تاسیس مدرسه ، به پیشنهاد علی اصغر نعمت نژاد ، مدیر فنی و رئیس سازمان پیشاهنگی بابل ، این مدرسه به پیشاهنگ معروف شد. پیشاهنگ در سال ۱۳۵۷ به شهید مرتاضیان و چندی بعد به شهید غلامزاده میر تغییر نام داد.

 امیـر  پــازواری
این مدرسه راهنمایی در سال ۱۳۵۰ در محله دیوکلای امیرکلا تاسیس شد. سیدعباس فرشاد نخستین ومشهورترین مدیر این مدرسه بود. مدرسه پسرانه امیر پازواری در سال ۱۳۶۶ ، در عهد مدیریت منصور عرب ، به شهدای کعبه تغییر نام داد. شهدای کعبه یک سال بعد به دبیرستان بدل شدتا در سال ۱۳۶۸ در نوبت اول مخالفش دبیرستان دیگری تحت نام دبیرستان ایزدشناس افتتاح شود.

 دکـتر  اقبــال 
مدرسه راهنمایی تحصیلی دخترانه اقبال در سال ۱۳۵۱ در محله حمزه کلا و در کنار مدسه کوروش کبیر بنیان گذاشته شد. این مدرسه در سال ۱۳۵۷ به مایده تغییر نام داد. در سال ۱۳۷۱ به پسرانه بدل شد و به مدرسه راهنمایی تحصیلی شماره ۹۹ شاهد پسران بابل تغییر نام داد.

 دهــه انقـلاب 
این دبستان دخترانه که به مناسبت انقلاب سفید ـ شاه و مردم، پهلوی دوم دهه انقلاب نامیده شده بود، در سال ۱۳۵۱ در رودگر محله ، در پشت ساختمان شهربانی ، تاسیس شد . یک سال بعد دبستان مهستی منحل شد و شاگردانش به این مدرسه که در این تاریخ تنها کلاسهای آمادگی و اول داشت ، منتقل شدند . در سال ۱۳۵۳ این دبستان به ابوریحان بیرونی و در سال ۱۳۵۹ به شهید نیما سرمد تغییر نام داد.

 فـردای روشـن 
مدرسه ملی فردای روشن با دو کلاس اول و دوم در سال ۱۳۵۱ آغاز به کار کرد. محل مدرسه در بیدآباد واقع بود و هیات موسس مدرسه تحت نام گروه فرهنگی مامطیر پنج تن بودند. در سال ۱۳۵۳ کلاس سوم به مدرسه اضافه شد. فردای روشن در سال ۱۳۵۸ منحل شد.

 کـوروش کـبیـر 
مدرسه راهنمایی کوروش کبیر درسال ۱۳۵۲ تاسیس شد. محل آن در حمزه کلا و در کنار میدان معروف این محله ، میدان جمهوری اسلامی ، واقع بود. کوروش کبیر، که با مدیریت حسین والا تاسیس شده بود ، در سال ۱۳۵۷ به دکتر فاطمی و در ۱۳۶۰ به شهید هاشمی نژاد تغییر نام داد، در سال ۱۳۷۲ شاگردان این مدرسه به مدرسه راهنمایی تحصیلی شهید اسماعیل مسرور، واقع در مقابل ساختمان دانشگاه آزاد اسلامی ، منتقل شدند تا جای آنان را شاگردان دبیرستان آیت الله غفاری ( آیت الله نوری سابق ) بگیرند و چندی بعد شاگردان دبیرستان شهید دکتر مفتح ( تاسیس ۱۳۵۹ ) در نوبت مخالف آن سازماندهی شوند.هم اکنون نام این مدرسه شههید ثانی است.

 دکـتر  معــین
دبیرستان پسرانه دکتر معین در سال ۱۳۵۳ تاسیس شد. محل مدرسه اساسا جزئی از حیاط دبیرستان شاهپور بوده است و ساختمان نوساز آن نیز بخشی از کلاسهای این دبیرستان را تشکیل داده است. دبیرستان دکتر معین در سال ۱۳۵۷ به دکتر شریعتی و در ۱۳۶۱ به شهید دکتر بهشتی تغییر نام داد.

 نـاصر  مقــدم 
ناصر مقدم طی سالهای ۵۳ – ۱۳۵۰ ریاست آموزش و پرورش بابل را به عهده داشته است. به دستور او ساختمانی در ضلع شرقی حیاط دبیرستان شاهپور بنا شد تا به این ترتیب کمبود فضای آموزشی این دبیرستان رفع شود . پایان کار ساختمان آن مصادف با مرگ وی بود، بنابراین ساختمان مزبور به مدرسه‌ی راهنمایی تحصیلی تحت نام ناصر مقدم معروف شد. مدرسه ناصر مقدم در سال ۱۳۵۷ به آزادی معروف شد. در سال ۱۳۶۵ مدرسه آزادی به بحر ارم شرقی تغییر مکان داد تا ساختمان آن محل مجتمع آموزشی رزمندگان اسلام و در سال ۱۳۶۸ محل هنرستان فنی امیرکبیر ( پیش از این تحت نام هنرستان آیت الله کاشانی در سیدجلال واقع بود ) باشد. در سال ۱۳۷۰ هنرستان فنی امیرکبیر به ساختمان دبیرستان امام خمینی ( شاهپور سابق ) منتقل شد تا دبیرستان پسرانه فهیما از کاسه گرمحله به این ساختمان ( ناصر مقدم ) منتقل شود . به دلیل ازدیاد شاگردان این مدرسه ، دبیرستانی تحت نام شیخ مفید ( تاسیس ۱۳۷۴ ) به نوبت مخالف مدرسه افزوده شد.

 رستاخیز 
رستاخیز عنوان هنرستانی صنعتی بود که در سال ۱۳۵۴ در محله درویش خیل تاسیس شده بود. در رستاخیز رشته های اتومکانیک و الکترونیک تدریس می شد. این هنرستان در سال ۱۳۵۷ به شهید واقفی تغییر نام داد.

پ.ن:عکس ها صرفا مربوط به مدرسه ی مورد نظر نیست.

منبع:سایتbabolcity_blogfa

2 دیدگاه برای “تاریخچه ی مدارس بابل

  1. با عرض احترام
    موسس مدرسه کوروش کبیر پدر بزرگ بنده آقای رجبعلی والا بودند که شما به اشتباه حسین والا ثبت کردید.
    برای مطلب جالبتان بسیار ممنونم

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *